şanlıurfa gezilecek yerler

Balıklıgöl (Halil-ür Rahman Gölü), Merkez

Şanlıurfa bir inanç turizmi şehri. Birçok önem taşıyan nokta var ama aralarında en ünlüsü Şanlıurfa’nın simgesi haline gelmiş Balıklıgölü. Hikayesi çok bilindik ama yine de anlatalım: Hz. İbrahim putperestliğe karşı mücadeleye başlayınca döneminin Kralı Nemrut tarafından yakalanır ve şu anki gölün olduğu alanda dev bir ateş yaktırılarak yukarıdaki bir tepeden mancılıkla içine atılır. İşte tam o anda Allah tarafından ateşe “Ey ateş, İbrahim’e karşı serin ve selamet ol”‘ emri verilmesi üzerine ateş suya, odunlar da balığa dönüşür.

Aynzeliha Gölü, Merkez

Burası da Balıklıgöl’ün bitişiğindeki Aynzeliha Gölü. Nemrut’un evlatlık kızı Zeliha da Hz. İbrahim’e hem aşık olduğundan, hem de ona inandığından, kendisini onun peşinden ateşe atar, orada da bu göl oluşur.

Eyyüp Peygamber Makamı ve Camisi, Merkez

Şanlıurfa “Peygamlerler Şehri” olarak biliniyor. Diyarbakır da aynı şekilde anıldığından bu çok polemikli bir konu. Hz. Eyyüp’ün hastalığı süresince kaldığı çile mağarası ile hastalığı esnasında tedavi olduğu belirtilen su kuyusu ve Eyyüp peygamberin sırtını dayadığı sabır taşı da burada. Kuran’da denilene göre, Hz. Eyyüp peygamber, cüzzam hastalığına yakalanır, eşi ile beraber Şanlıurfa merkezde bulunan bir mağarada inzivaya çekilip çile çekerek Allah’a ibadet eder. Sonunda bu sabır örneği karşısında Allah tarafından Eyyüp Peygamber’e şifalı su gönderilir. Hz. Eyyüp Makamı bugün Şanlıurfa merkezdeki inanç turizminin en popüler uğrak noktalarından biri.

Rizvaniye Cami, Merkez

Balıklıgöl’ün hemen ucunda bulunan tek minareli cami. Eskiden Bizans Dönemi’nde tam bu caminin olduğu yerde devrine St. Thomas adında bir kilise varmış ama Osmanlı Dönemi’nde 1716 yılında onun yerine bu cami yapılmış. Bizce Balıklıgöl’ü zarifçe çevreleyen hoş bir yapı.

Halil-Ür Rahman Cami (Döşeme Cami), Merkez

Balıklıgöl’ün yakınındaki bir diğer cami. Aslında bir medrese, mezarlık ve Hz. İbrahim’in ateşe atıldığında düştüğü yeri de içine alan bir küllüye gibi düşünülmüş. Burası da orjinalinde Rizvaniye Cami gibi Bizans Dönemin’nden kalma bir Meryem Ana kilisesiymiş o da 1211’de Eyyübiler tarafından camiye çevrilmiş.

Hz. İbrahim’in Doğduğu Mağara ve Dergah Cami (Mevlid-i Halil Külliyesi), Merkez

Rivayete göre daha Kral Nemrut (Balıklıgöl’ün hikayesindeki kötü kral) henüz Hz. İbrahim doğmadan önce bir rüya görür. Bu rüyayı etrafındaki müneccimlere anlattığında müneccimler ona aynı yıl doğacak bir çocuğun kendisinin saltanatına son vereceğini söylerler. Bunun üzerine Nemrut da askerlerine o yıl doğacak bütün erkek çocukların öldürülmesini emreder. Fakat Hz. İbrahim’in annesi gizlice bir mağarada doğum yapar ve onu 7 yıl bu mağarada gizler. İşte Şanlıurda merkezdeki bu mağara, Hz. İbrahim’in doğduğu mağara ve Şanlıurfa’daki inanç turizminin kalbinin attığı yerlerden. Bunun en önemli nedeni Hz. Muhammed’in sakalının bir telinin de burada olması. Ayrıca halk, bu mağaradan çıkan suyu zemzemden sonra en şifalı su olarak kabul ediyor.

Şanlıurfa Kalesi, Merkez

Şanlıurfa Kalesi, Hz. İbrahim’in ateşlere atıldığı tepe olan Dambak Tepesi’nde bulunuyor. Kalenin M.Ö. 2000 yılında yapıldığı tahmin ediliyor. Kale bildiğiniz şehir kalelerinden ama kale üstünde bulunan iki taş sütun kalenin kendisinden daha çok dikkat çekiyor çünkü bu iki sütunun Hz. İbrahim’in mancınık tekniği ile ateşe atılmasında kullanılan sütunlar olduğuna inanılıyor. Kaleye giriş ücreti 5 TL. Müzekart geçerli. Pazartesileri kapalı.

Tarihi Şanlıurfa Çarşıları, Merkez

Avlusunda mırra, menengiç, çay, kahve gibi şeyler içebileceğiniz çayhanelerin olduğu otantik hanlardan Gümrük Han, sağlı sollu iki sıra halinde uzayan dükkânların olduğu ve yöresel giysi ve aksesuarların satıldığı kapalı çarşıya benzer Şanlıurfa Bedesteni, halı, kilim, keçe gibi yöresel ürünleri bulabileceğiniz Halıcılar Çarşısı, bakırcıların ve kuyumcuların kümelendiği Bakırcılar Çarşısı Şanlıurfa merkezin en görülmeye değer çarşıları.

Göbeklitepe

Belki kulak kabartmışsınızdır, son 5-10 senedir dünya Göbeklitepe’yi konuşuyor çünkü keşfi insanlık tarihine dair bilinen her şeyi sıfırladı. İnsanların önce yerleşik hayata geçtiği ve daha sonra inanç sistemlerinin geliştiği düşünülüyordu. Ancak Göbekli Tepe’de bulunan 11,500 yıllık ibadethane insanların daha göçebe iken inanmaya başladığını gösterdi. Aynı zamanda insanların göçebelikten yerleşik hayata geçişine ışık tutacak birçok bilgi barındırıyor. Dünyanın ilk insan heykeli buradan çıkma. Bu arada özellikle belirtelim, 2019 yılı da Göbeklitepe Yılı ilan edildi. 

Şanlıurfa Arkeoloji ve Mozaik Müzesi, Merkez

Şanlıurfa Müzesi de en az Göbeklitepe kadar görülmeye değer. Burada Göbeklitepe’nin bir modelini görebilirsiniz. Bunun yanında Asur, Babil ve Hitit çağlarına ait taş eserler, eski çağlardan aletler ve etnografik kalıntıları da görüyorsunuz. Şanlıurfa’da mutlaka uğramalısınız diyeceğimiz yerleden. Giriş 8 Tl. Müzekart geçerli. Ziyaret Saatleri: 15 Nisan – 2 Ekim 08.00 – 19.00, 3 Ekim – 14 Nisan 08.00 – 17.00. Pazartesileri kapalı.

Haleplibahçe Mozaik Müzesi, Merkez

Hemen yanında bir de Haleplibahçe Mozaik Müzesi var. Bu müzedeki mozaikler, Şanlıurfa Belediyesi’nin altyapı çalışmaları sırasında ortaya çıkmış ve daha sonra yapılan arkeolojik kazılarla aslında bu bölgenin altında mozaiklerle dolu Roma villaları olduğu anlaşılmış. Müzeyi de tam bu noktaya inşa etmişler. Buradan çıkan mozaiklerde dünyanın hiçbir yerinde örneği olmayan Savaşçı Amazon Kraliçeleri’nin tasvirleri var ve bu mozaikler kullanılan malzeme ve teknik ile dünyanın en değerli mozaikleri arasında gösteriliyormuş. 

Birecik Kelaynak Üretme İstasyonu

Birecik’teki Kelaynak Üretme İstasyonu, yanlış avlanma ve yaşam alanlarının insan eliyle tahrip edilmesi gibi nedenlerle dünyada nesli tükenme tehlikesi ile karşı karşıya olan, göç yolu Türkiye’den başlayan Kuzey Afrika ve Arap Yarımadası’na uzanıp Fas’ta sonlanan Kelaynakları görebileceğiniz Nil Vadisi ile birlikte dünyadaki iki yerden biri. Kelaynakların en belirgin özelliği isminden de anlaşılacağı gibi kel olması ve ortalama 25-30 yıl süren hayatları boyunca tek eşli olmaları. Orman Genel Müdürlüğü tarafından 1977 yılında kurulan istasyon, son 30 yıla kadar burada üretilen kelaynakları doğaya salarak onların doğal hayat akışlarında göç etmelerine izin veriyormuş ama 1990’da geriye sadece 1 kelaynak döndüğünde artık sadece üretme istasyonu olarak faliyetlerine devam etme kararı almış.

Tarihi Harran Üniversitesi, Harran

Bilgehan’ın arkasında görünen yapı tarihi Harran Üniversitesi’nden geri kalanlar. Türkiye’de dillere dünyadaki ilk üniversite olarak yerleşmiş ama epey uğraşmamıza rağmen hiçbir güvenilir kaynakta bunu doğrulayan bilgiye rastlayamadık. Genelde kaynaklarda burası “Müslümanlar’a ait ilk üniversite” olarak geçiyor. Kesin olarak bilinen şu ki Harran’da yaşamış olan Paganist Asur ve Babil uygarlıklarının inancında gezegenlere, ay ve güneşe tapınma olduğu için astronomi de çok ilerilermiş ama onlar zamanında üniversitenin var olduğuna dair teoriden öteye geçen bir kanıt galiba yok. Aranızda konunun uzmanı birisi varsa detaylı bilgiyi yorumlarda bulmayı çok isteriz.

Han El Barur Kervansarayı, Harran

Han El-Ba’rur, Bağdat-Harran ticaret yolu hattı üzerinde, Eyyubiler’den kalma bir 12. yüzyıl kervansarayı. “Ba’rur” Arapça’da “Keçi gübresi” demekmiş. Rivayete göre bu kervansarayı yaptıran kişinin bir özelliği, burada konaklayan misafirlerine üzüm ikram etmesiymiş. Yine bu rivayete göre, bu kişi kendinden sonra gelecek olan han işletmecileri hakkında “benden sonrakiler burayı keçi gübresi ile dolduracak” şeklinde bir kehanette bulunmuş. Kehanet bu ya zaman gelmiş gerçekten de bu yapı Moğol istilası ile yağmalanıp harabeye dönünce halk tarafından ahır olarak kullanılmaya başlanmış.